Na polskim niebie najlepiej widoczny w okresie od października do końca lutego jest najlepiej chyba rozpoznawalnym gwiazdozbiorem nieba zimowego.
Spoglądając w niebo nie sposób nie zauważyć ciekawego układu kilkunastu gwiazd. No dobra, kilkunastu podstawowych, czyniących kształt mitycznego wojownika Oriona, z charakterystycznym, składającym się z 3 gwiazd, pasem i podniesionym mieczem. Jednak w całej konstelacji zobaczyć możemy nawet gołym okiem około 120 gwiazd. Wielką Mgławicę Messier M42. Oraz wiele innych.
Najbardziej rozpowszechniona nazwa czyli Orion, wywodzi się z greckiej mitologii i przypomina myśliwego-olbrzyma, po śmierci umieszczonego na nieboskłonie przez władcę bogów, Zeusa.
Tworzące „Pas Oriona” trzy jasne gwiazdy noszą nazwy Alnilam, Alnitak oraz Mintaka. Jeśli zwrócić tutaj uwagę na występujący w języku arabskim przedrostek „al-….” mamy dowód na działalność arabskich geografów, astronomów i żeglarzy, w Złotym Okresie ich historii. Pewnie też historii ich imperium rozciągającego się od Atlantyku po Ocean Indyjski.
Najjaśniejsze obiekty w gwiazdozbiorze Oriona to nadolbrzymy, gwiazdy o skrajnie wielkiej masie i rozmiarach. Gwiazdy te przy masie przekracazającej 50x masę słońca a średnicy nawet 3000x większej od słońca, charakteryzują się małą stabilnością i stosunkowo krótką, bo zaledwie 10- 50 mln lat, żywotnością).
Rigel (Beta Orionis), jest najjaśniejszą gwiazdą w konstelacji Oriona i szóstą pod względem jasności gwiazdą nocnego nieba (+0,18m), odległą 863 lata świetlne od Słońca. Rigel jest tzw. gwiazdą potrójną, już w 1822 roku rosyjski astronom Friedrich Struve odkrył jego Towarzysza (Rigel B, jasność 6,8m), który to, jak miało się wkrótce okazać, ma również Towarzysza (i nie, nie jest to Rigel C, jak się okazuje Rigel B składa się z 2 niezależnych składników o jasności 7,6m każdy. Obecnie biało-niebieski nadolbrzym w przyszłości przekształci się w czerwonego nadolbrzyma i zakończy życie w eksplozji supernowej.
Betelgeza (Alfa Orionis), alfa! ale wcale nie najjaśniejsza w Konstelacji. Wynika to z nieregularnych zmian jasności, spowodowanych głównie zmianami średnicy i temperatury powierzchni gwiazdy. Zazwyczaj wynosi ona 3500K, ale występujące na niej jasne plamy są z dużym prawdopodobieństwem gorętszą materią wyrzuconą z wnętrza gwiazdy w wyniku konwekcji. Przypomnijmy sobie jeszcze tylko lata 2019-2020, kiedy to jasność gwiazdy spadła na łeb na szyję, bo o 25%, i mamy dzisiejszy obraz sytuacji.
Betelgeza jest czerwonym nadolbrzymem. według ocen z roku 2016 z promieniem 877x większym od słonecznego, co łatwo sobie uzmysłowić stawiając ją na miejscu Słońca, wypełniłaby wówczas Układ Słoneczny aż po orbitę Jowisza. Rozpoczęła życie jako gorąca, błękitna gwiazda typu widmowego ok. 8-8,5 mln lat temu. Astronomowie przewidują, że znajdująca się przy końcu ewolucji Betelgeza w stosunkowo niedalekiej przyszłości wybuchnie jako supernowa. Zjawisko to nie dość, że wystąpi w czasie krótszym niż 100 tys. lat, to na dodatek będzie to jeszcze najbliższa nam supernowa w całej historii. W efekcie osiągnie blask przekraczający jasność księżyca w pełni i będzie widoczna również w dzień, jednak w żaden sposób nie zagrozi życiu na Ziemi. Gdy ogień wygaśnie po Betelgezie pozostanie jedynie tzw. gwiazda neutronowa.
Bellatrix (Gamma Orionis), znajduje się na lewym barku postaci Oriona i świeci z jasnością obserwowaną (+1,64m). Dawniej klasyfikowana jako błękitny olbrzym należy do najgorętszych gwiazd widocznych gołym okiem, temperatura powierzchni wynosi 21750K, a jasność 7100 razy przewyższa jasność Słońca. Gwiazda ma zaledwie 20 mln lat i dopiero za 7 mln lat zakończy syntezę wodoru w hel i stanie się prawdziwym Olbrzymem!
M42 (albo Wielka Mgławica w Orionie) jest najbliższym Ziemi obszarem gwiazdotwórczym, gdzie na skutek grawitacyjnego zapadania się materii rodzą się nowe gwiazdy. Obserwacje przeprowadzone za pomocą Kosmicznego Teleskopu Hubble’a pozwoliły odkryć ok. 15o dysków protoplanetarnych wokół młodych gwiazd. Obserwowana jasność mgławicy to około (+4m), podczas obserwacji spodziewać się możemy prawdziwej mieszanki barw: czerwieni (azot), zieleni (wodór) i błękitu (tlen).
